زنان به دلیل چرخه قاعدگی ماهانه، بارداری، زایمان، شیردهی و گاهی رژیم‌های غذایی نامتعادل، بیشتر از مردان در معرض خطر کم‌خونی قرار دارند. در بسیاری از موارد، کم‌خونی تدریجی بروز می‌کند و ممکن است تا مدت‌ها بدون علامت باقی بماند. به همین دلیل آگاهی از نشانه‌ها، علل و روش‌های درمان آن بسیار اهمیت دارد. در این مقاله، به زبان ساده هر آنچه لازم است درباره‌ی کم‌خونی در زنان بدانید را مرور می‌کنیم.
انواع مختلفی از کم‌خونی وجود دارد، اما شایع‌ترین نوع آن در زنان، کم‌خونی فقر آهن است. آهن ماده‌ای ضروری برای تولید هموگلوبین است و در صورت کمبود آن، گلبول‌های قرمز به‌درستی ساخته نمی‌شوند. سایر انواع کم‌خونی شامل کم‌خونی ناشی از کمبود ویتامین B12، کمبود فولات (اسید فولیک)، کم‌خونی ناشی از بیماری‌های مزمن یا اختلالات مغز استخوان است.
درک مکانیسم ایجاد کم‌خونی به ما کمک می‌کند تا با اصلاح تغذیه و درمان‌های به‌موقع، از پیشرفت آن جلوگیری کنیم.
-
قاعدگی‌های سنگین یا نامنظم: هر ماه بدن زنان مقداری خون از دست می‌دهد. اگر خونریزی بیش از حد باشد، سطح آهن به تدریج کاهش می‌یابد.
-
بارداری: در دوران بارداری، حجم خون بدن افزایش می‌یابد تا نیازهای جنین تأمین شود. اگر آهن و فولات کافی در رژیم غذایی نباشد، مادر دچار کم‌خونی می‌شود.
-
رژیم‌های غذایی ناسالم: مصرف کم گوشت قرمز، ماهی، سبزی‌های برگ سبز یا غلات غنی‌شده می‌تواند باعث کمبود آهن و ویتامین‌ها شود.
-
مصرف زیاد چای و قهوه: تانن موجود در این نوشیدنی‌ها جذب آهن را کاهش می‌دهد.
-
بیماری‌های مزمن یا ژنتیکی: بیماری‌هایی مانند تالاسمی، بیماری‌های کلیوی یا زخم‌های گوارشی نیز می‌توانند باعث کاهش تولید یا افزایش تخریب گلبول‌های قرمز شوند.
از جمله علائم شایع کم‌خونی در زنان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
-
احساس خستگی، بی‌حالی و ضعف مداوم
-
رنگ‌پریدگی پوست، لب‌ها و ناخن‌ها
-
سرگیجه یا سیاهی رفتن چشم‌ها هنگام ایستادن
-
تپش قلب یا نفس‌تنگی حتی با فعالیت‌های سبک
-
سردی دست‌ها و پاها
-
سردرد و ناتوانی در تمرکز
-
ریزش مو، شکنندگی ناخن‌ها و خشکی پوست
-
تمایل غیرطبیعی به خوردن مواد غیرخوراکی مانند یخ یا خاک (در فقر آهن شدید)
اگر سطح هموگلوبین کمتر از مقدار طبیعی باشد (معمولاً زیر ۱۲ گرم در دسی‌لیتر برای زنان)، پزشک آزمایش‌های تکمیلی برای بررسی سطح آهن، فریتین، ویتامین B12 و فولات تجویز می‌کند.
در برخی موارد، اگر علت کم‌خونی ناشناخته باشد، بررسی‌های تخصصی‌تر مانند آزمایش مدفوع برای خون مخفی، سونوگرافی لگن یا اندوسکوپی ممکن است لازم شود.
تشخیص زودهنگام اهمیت زیادی دارد، چون در مراحل اولیه می‌توان با اصلاح رژیم غذایی یا مکمل‌های ساده، از پیشرفت بیماری جلوگیری کرد.
در کنار درمان دارویی، تغذیه‌ی مناسب نقش کلیدی دارد. غذاهای سرشار از آهن شامل:
-
گوشت قرمز، جگر و دل
-
عدس، لوبیا، نخود و سویا
-
اسفناج و سایر سبزی‌های برگ سبز
-
زرده تخم‌مرغ
-
غلات غنی‌شده و کشمش
در دوران بارداری، پزشکان معمولاً مکمل‌های آهن و اسید فولیک را به‌طور منظم تجویز می‌کنند تا از بروز کم‌خونی جلوگیری شود.
-
تغذیه متعادل: هر روز غذاهای غنی از آهن، پروتئین و ویتامین C مصرف کنید.
-
اجتناب از مصرف زیاد چای و قهوه بعد از غذا: این نوشیدنی‌ها جذب آهن را کاهش می‌دهند.
-
بررسی دوره‌ای سطح هموگلوبین: زنان در سنین باروری بهتر است سالی یک‌بار آزمایش خون انجام دهند.
-
مراقبت از سلامت قاعدگی: در صورت خونریزی‌های سنگین یا طولانی، حتماً به پزشک مراجعه کنید.
-
ورزش منظم: فعالیت بدنی گردش خون را بهبود می‌بخشد و عملکرد قلب و مغز را تقویت می‌کند.
-
استفاده از مکمل‌های مناسب در بارداری: با نظر پزشک، مصرف مکمل‌های آهن و فولات از ماه‌های ابتدایی بارداری شروع شود.
زنان باید به خستگی‌های غیرعادی، رنگ‌پریدگی، تپش قلب یا ریزش مو بی‌توجه نباشند، زیرا این نشانه‌ها ممکن است فریاد خاموش بدن برای کمک باشند. با مراجعه به پزشک و پیروی از برنامه درمانی صحیح، می‌توان سطح هموگلوبین را به حالت طبیعی بازگرداند و دوباره انرژی، شادابی و تمرکز ذهنی را به دست آورد.
در نهایت، کم‌خونی نه یک بیماری ترسناک، بلکه هشداری برای توجه بیشتر به سلامت جسم و تغذیه است. هر زنی با رعایت چند اصل ساده می‌تواند از آن پیشگیری کرده و زندگی سالم‌تری را تجربه کند.
- ۰ ۰
- ۰ نظر
نحوه استفاده از آب برنج برای مو: روش تهیه، فواید و نکات طلایی استفاده